Nguyễn Như Quế

Nguyễn Như Quế

          Theo Lê triều thông sử thì “ Nguyễn Như Quế là tướng của vua Lê Chiêu Tông, vì thờ Đăng Dung lên đổi sang họ Mạc”, do đó có chỗ sử chép là Mạc Như Quế. Theo điều tra điền dã của chúng tôi, Nguyễn Như Quế người xã Đại Trà, huyện Nghi Dương, nay là thôn Đại Trà, xã Đông Phương, xuất thân nông dân nghèo nhưng có trí ham học hỏi, dũng lược hơn người; lúc thanh niên thì trúng võ cử ra làm quan cho nhà Lê, sau giúp nhà Mạc; con cháu nhiều người theo nhà Mạc, có người làm tướng đi đánh Lê - Trịnh ở Nghệ An. Khi nhà Lê Trung hưng, dòng dõi Nguyễn Như Quế bị khủng bố phải giấu họ giấu tên. Đến đời Nguyễn họ này mới xây lăng Nguyễn Như Quế. Lăng hiện nay vẫn còn. Dòng họ Nguyễn Như nay vẫn là một dòng họ lớn của xã.

          Chính sử cho biết, cuối đời Chiêu Tông, Nguyễn Như Quế đã được phong tước Dương Xuyên hầu. Ông là một trong tám đại thần suy tôn hoàng đệ Xuân lên thay Chiêu Tông. Liền đó ông và Mỹ quận công Lê Chu rước hoàng đệ Xuân về Hồng Thi, Hải Dương lập hành điện, huy động quân dân đắp lũy Cẩm Giàng để phòng thủ. Lúc này Chiêu Tông từ Mộng Sơn kéo quân tiến đánh phe Mạc Đăng Dung ở Hải Dương từ bốn phía nhưng đều bị thua. Trịnh Tuy đưa Lê Chiêu Tông về Thanh Hóa tập hợp được lực lượng khá lớn để chống lại phe Mạc. Mùa xuân, năm 1523, Nguyễn Như Quế, Vũ Hộ cùng em trai Mạc Đăng Dung là Mạc Quyết được cử đi đánh Trịnh Tuy. Trận này Trịnh Tuy thua to; phải chạy về đầu nguồn mạn ngược  xứ Thanh. Năm 1541, sau khi Mạc Đăng Doanh và Mạc Đăng Dung mất, Mạc Phúc Hải lên nối ngôi, Nguyễn Như Quế đang giữ chức Thái úy, tước Trung quốc công, được cử làm Phụ chính đại thần thứ nhất. Như vậy Nguyễn Như Quế đã liên tiếp phục vụ bốn triều vua Mạc và được thăng đến cực phẩm triều đình.

          Ngoài ba nhân vật trên, còn phải kể đến hai em ruột của Mạc Đăng Dung là Mạc Đốc và Mạc Quyết. Dưới thời Lê Cung Hoàng, Mạc Đốc được phong tước Trào Quận Công; Lúc Mạc Đăng Dung lên ngôi truy phong là Từ vương. Mạc Quyết có tài cầm quân, xông pha chiến trận nhiều,lập công lớn. Dưới triều Chiêu Tông được phong thăng từ tước hầu lên tước quận công, chỉ huy quân cấm vệ. Lúc Mạc Đăng Dung lên ngôi được phong chức Tín vương.Con trai cả Mạc Đăng Dung là Mạc Đăng Doanh có tài kiêm văn võ, dưới thời Lê Chiêu Tông đã được phong chức Dục mỹ hầu, làm quan trong nội điện. Đồng quận với Mạc Đăn Dung còn có anh em Văn Đẩu hầu Nguyễn Chiêu Mỹ, một gia đình có uy vọng lớn, ba cha con đều đỗ tiến sĩ, hai anh em đều đỗ đồng khoa nức tiếng đương thời; Trạng nguyên Trần Tất Văn có tài ngoại giao. Những người này đều hết lòng giúp đỡ nhà Mạc.

          Như vậy để đánh đổ triều Lê,lập ra triều đại mới, Mạc Đăng Dung đã tranh thủ được sự ủng hộ rộng rãi của các văn thần, võ tướng cũ,nhưng ở quê hương mình Mạc Đăng Dung đã xây dựng được một mhóm lòng cốt gồm các lĩnh vực chính trị, ngoại giao, giáo dục đủ sức quy tụ, tập hợp lực lượng. Những người này đã đáp ứng được sự tín nhiệm, ủy thác của Mạc Đăng Dung, đồng thời chính ông ta cũng biết sử dụng, phát huy vai trò những người cộng sự. Cho nên, những người ở cùng một huyện cũng đã có nhiều nhân vật làm trụ cột cho một triều đình mới dựng

 Nguồn:Kiến Thụy xưa và nay